เคล็ดลับแผลหายไว ไม่อักเสบ การดูแลหลังผ่าฟันคุดทำยังไง มาดู

หลังจากผ่าฟันคุดแล้ว หลายคนอาจมีความกังวลเกี่ยวอาการหลังผ่าฟันคุด ไม่รู้ว่าควรต้องดูแลตัวเองอย่างไร ให้แผลหายไว ไม่อักเสบ บทความนี้ได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการดูแลหลังผ่าฟันคุด ทั้งวิธีทำความสะอาดหลังผ่าฟันคุด ข้อปฏิบัติหลังผ่าฟันคุด รวมไปถึงไขข้อสงสัยคำถามที่พบบ่อยหลังผ่าฟันคุดมาให้แล้ว ตามไปดูเคล็ดลับที่จะให้ทุกคนดูแลรักษาฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพและฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วกันดีกว่า

8 วิธีการดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุด 

การดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุด เป็นสิ่งสำคัญที่ควรเอาใจใส่อย่างยิ่ง และต้องดูแลอย่างถูก+วิธี เพื่อให้แผลฟื้นฟูจนสามารถกลับมาทานอาหารได้เป็นปกติ

1. กัดผ้าก๊อซอย่างน้อย 1 ชั่วโมง

ทันตแพทย์จะใช้ผ้าก๊อซวางบริเวณที่ผ่าเอาฟันคุดออก คนไข้ต้องกัดผ้าก๊อซหลังผ่าฟันคุดให้แน่นพอสมควร อย่างน้อย 1 ชั่วโมง เพื่อห้ามเลือด ทันตแพทย์อาจให้กัดนานน้อยลงหรือมากกว่านั้น ขึ้นอยู่กับการประเมินว่าเลือดจะหยุดไหลเมื่อไร และลักษณะของแผล 

2. ทานยาตามคำแนะนำของทันตแพทย์

ควรทานยาตามคำแนะนำ หรือคำสั่งของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันแผลอักเสบติดเชื้อ และต้องทานยาจนหมดเพื่อป้องกันอาการดื้อยาปฏิชีวนะด้วย

3. หมั่นสังเกตอาการหลังผ่าฟันคุด

ควรหมั่นสังเกตอาการหลังผ่าฟันคุด และระมัดระวังผลข้างเคียง โดยปกติแล้วจะมีอาการปวดหรือบวม ประมาณ 3 – 5 วัน  แต่หากมีอาการผิดปกติมากกว่านั้น แปลว่าอาจเป็นสัญญาณของแผลผ่าฟันคุดอักเสบ หรือมีการติดเชื้อเพิ่มได้ ควรรีบไปพบทันตแพทย์ทันที อาการผิดปกติ เช่น 

• เกิดหนองออกมาบริเวณแผล
• มีอาการปวดอย่างรุนแรง ปวดนานผิดปกติ ปวดแผลแล้วไม่ทุเลาเลยหลังจากผ่านไป 48 ชั่วโมง
• มีไข้ 
• กลืนอาหารลำบากผิดปกติ
• หายใจลำบาก หายใจไม่อิ่ม โดยเฉพาะเมื่อผ่านไปแล้ว 3 วันยังไม่หาย
• มีอาการบวมผิดปกติหลังจากผ่านไปแล้ว 2-3 วัน ทั้งที่ช่วงแรกไม่มีอาการบวม
• มีเลือดหรือหนองในน้ำมูก

4. ประคบลดบวม

ทำการประคบเย็นข้างแก้มประมาณ 24 – 48 ชั่วโมงหลังจากผ่าฟันคุด เพื่อช่วยลดอาการบวม จากนั้นเปลี่ยนเป็นการประคบด้วยน้ำอุ่น เพื่อให้เลือดที่มาคั่งบริเวณแผลหลังผ่าฟันคุดกระจายตัวออกไป

5. นอนหนุนหมอนสูง

ในช่วงแรกหลังผ่าฟันคุด ควรนอนโดยยกศีรษะสูงขึ้นมาเล็กน้อย ใช้หมอนสูง หรือหมอนสองใบหนุนนอน เพื่อช่วยให้อาการบวมจากการผ่าฟันคุดหายเร็วขึ้น

6. ทานอาหารอ่อน หรืออาหารเหลว

ควรทานอาหารอ่อน หรืออาหารเหลวที่ไม่ต้องใช้แรงบดเคี้ยวมาก ประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อป้องกันเศษอาหารเข้าไปติดบริเวณแผล และหลีกเลี่ยงของแข็งที่จะไปครูดเหงือก จนอาจทำให้แผลอักเสบ 

7. ทำความสะอาดแผลสม่ำเสมอ

คนไข้ควรทำความสะอาดแผลผ่านการทำความสะอาดช่องปากที่สม่ำเสมอ โดยหลังผ่าฟันคุด แปรงฟันได้ปกติ แต่ควรทำเบาๆ อย่างระมัดระวัง หลีกเลี่ยงการแปรงโดนบริเวณแผล และบ้วนปากด้วยน้ำเกลือเบาๆ อย่างน้อยวันละ 3 ครั้ง

8. ไปตัดไหมในระยะเวลาที่ทันตแพทย์กำหนด

ภายหลังการผ่าตัดฟันคุดประมาณ 5 – 7 วัน ทันตแพทย์ส่วนใหญ่จะนัดให้กลับไปตัดไหม ควรไปพบแพทย์ตามนัด หากไม่ยอมไป หรือทิ้งไหมที่ใช้เย็บแผลไว้นานเกินไป อาจก่อให้เกิดการสะสมของแบคทีเรีย และเกิดการติดเชื้อตามมาได้

หลังผ่าฟันคุดห้ามทำอะไรบ้าง? หากไม่อยากให้แผลหายช้า

ต้องการให้แผลหายอย่างรวดเร็ว ควรทำตามข้อปฏิบัติหลังผ่าฟันคุด ห้ามทำอะไรบ้าง

ห้ามบ้วนเลือด และน้ำลาย

คนไข้ห้ามบ้วนเลือดหรือน้ำลายทิ้ง หลังจากผ่าฟันคุดเด็ดขาด เพราะอาจทำให้เกิดแรงดันจนลิ่มเลือดที่ก่อตัวเพื่อปิดปากแผลหลุดออกมาด้วย อาจทำให้เลือดไหลไม่หยุดได้ ในกรณีนี้แนะนำให้กลืนเลือดและน้ำลายได้เลย

ห้ามแตะสัมผัสบริเวณแผล

คนไข้ห้ามสัมผัสบริเวณแผล ไม่ว่าจะเป็นนิ้วมือ ไม้จิ้มฟัน หรือลิ้น ไม่ควรแตะ แคะ หรือเขี่ย เพราะอาจทำให้แผลอักเสบ หรือแผลเปิดได้

ห้ามเปลี่ยนผ้าก๊อซบ่อยเกินไป

ในระหว่างการกัดผ้าก๊อซ หากผ้าก๊อซชุ่มเลือดสามารถเปลี่ยนผ้าก๊อซใหม่ได้ และจะต้องวางที่ตำแหน่งเดิม แต่ไม่ควรเปลี่ยนผ้าก๊อซบ่อยจนเกินไป เพราะจะเป็นการรบกวนการแข็งตัวของเลือด และอาจทำให้เลือดไม่หยุดไหลได้

ห้ามดื่มเครื่องดื่มด้วยหลอด

ในช่วงแรกหลังการผ่าฟันคุด ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มด้วยการใช้หลอดดูด เพราะการดูดจะทำให้เลือดซึมออกมาจากแผล จนอาจทำให้แผลอักเสบได้

ห้ามออกกำลังกาย

คนไข้ห้ามออกกำลังกายอย่างน้อย 1 สัปดาห์หลังผ่าฟันคุด หรือจนกว่าจะมั่นใจแล้วว่าแผลหายสนิทดีแล้ว เพราะการออกกำลังกายจะกระตุ้นความดันเลือดให้สูงเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจส่งผลต่อแผลและอาการบวมได้

ห้ามอมน้ำแข็ง 

การประคบเย็นภายนอกสามารถทำได้ แต่ไม่ควรอมน้ำแข็งเด็ดขาด เพราะน้ำแข็งเย็นเกินไป และใกล้แผลเกินไป จะเป็นการรบกวนแผล นอกจากนั้น เมื่อน้ำแข็งละลาย น้ำแข็งที่ละลายก็จะไปละลายเกล็ดเลือดที่เริ่มแข็งตัวแล้วด้วย ซึ่งส่งผลให้เลือดหยุดไหลช้า อีกหนึ่งข้อกังวลคือ น้ำแข็งอาจไม่สะอาดพอ และก่อให้เกิดการติดเชื้อด้วย 

คำถามหลังผ่าฟันคุดยอดฮิต 

เก็บตกคำถามเกี่ยวกับอาการและการดูแลรักษาหลังผ่าฟันคุด ที่หลายคนอาจยังคาใจ มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง

แผลผ่าฟันคุดจะหายในเวลากี่วัน

ส่วนใหญ่แผลผ่าฟันคุดจะหายในประมาณ 1 สัปดาห์ แต่บริเวณเหงือกที่นำฟันคุดออกไปนั้น จะเป็นหลุมลงไปตามรูปร่างของฟัน ซึ่งร่างกายจะทำการสร้างเนื้อเยื่อเหงือกบริเวณนั้นเติมเต็มขึ้นมาจนหายสนิท กระบวนการนี้ใช้ระยะเวลาประมาณ 1 เดือน

ถอนฟันคุดมาแล้ว เมื่อไหร่จะกินข้าวได้ 

หลังจากเลือดหยุดไหลแล้วสามารถทานข้าวได้ แต่ควรเป็นอาหารอ่อนหรืออาหารเหลว โดยเฉพาะในช่วง 1-2 วันแรกควรเน้นทานอาหารเหลวไปก่อน และหลีกเลี่ยงการเคี้ยวบริเวณแผล ให้ใช้ฟันอีกข้างหนึ่งแทน

แปรงฟันได้ไหม 

สามารถแปรงฟันหลังผ่าฟันคุดได้ แต่ช่วงแรกๆ ควรหลีกเลี่ยงบริเวณจุดที่ทำการผ่าตัด วันถัดๆ ไปเมื่ออาการดีขึ้นแล้ว จึงค่อยลองแปรงเบาๆ ทั้งนี้ เพราะถ้าไม่แปรงฟันบริเวณอื่นๆ จะส่งผลให้ช่องปากมีแบคทีเรียสะสมอยู่มาก จนแผลอาจเกิดการอักเสบ ติดเชื้อ และแผลหายช้า

ใช้น้ำยาบ้วนปากได้ไหม

โดยปกติไม่จำเป็นต้องใช้น้ำยาบ้วนปากในการทำความสะอาดช่องปาก แต่หากทันตแพทย์แนะนำก็สามารถใช้ได้

ทำอย่างไรหากมีเศษอาหารตกค้าง 

หากมีเศษอาหารตกค้างบริเวณแผล เบื้องต้นให้พยายามบ้วนน้ำเพื่อเอาเศษอาหารออก ไม่ควรใช้ไม้จิ้มฟันไปงัดแงะบริเวณแผล เพราะยิ่งแตะสัมผัสโดนแผลมาก ยิ่งมีโอกาสอักเสบ รบกวนการฟื้นฟูของแผล จะยิ่งหายช้าไปอีก

วิธีการดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุดนั้นสามารถทำได้ง่ายๆ เพียงแค่รักษาความสะอาด ทานยาตามที่ทันตแพทย์แนะนำ ไม่รบกวนแผลผ่าตัด และปฏิบัติตามข้อควรปฏิบัติหลังผ่าฟันคุดอย่างเคร่งครัด ก็จะทำให้อาการบวมลดหายไปเร็วขึ้น แผลผ่าฟันคุดเองก็จะลดโอกาสการติดเชื้อ การอักเสบ และสามารถฟื้นฟูแผลได้เร็วขึ้นได้เช่นกัน