“ฟันผุ” เป็นอีกหนึ่งภัยอันตรายที่มองข้ามไม่ได้โดยเด็ดขาด โดยเฉพาะอาการผุที่ลุกลามจนสามารถทำให้โพรงประสาทฟันอักเสบ หรือฟันผุทะลุโพรงประสาทได้ ถือว่าเป็นอาการที่จำเป็นต้องรักษาอย่างเร่งด่วน อย่ารอช้า มาทำความรู้จักสาเหตุที่ทำให้ฟันผุทะลุโพรงประสาท อาการ และวิธีการรักษากัน
ฟันผุทะลุโพรงประสาท คืออะไร?
ฟันผุทะลุโพรงประสาท เป็นอาการที่สืบเนื่องมาจากอาการฟันผุอย่างรุนแรง ลุกลามจนทำให้เนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟันติดเชื้อ และอาจลามไปถึงปลายรากฟัน เกิดเป็นฝีหรือหนอง ซึ่งส่งผลต่อสุขภาพในช่องปาก โดยจะปวดฟันมากเมื่อเคี้ยวอาหาร และอาการผุที่ลุกลามถึงฝีหนองที่ปลายรากฟันอาจส่งผลต่ออวัยวะใกล้เคียง เช่น โพรงจมูกอักเสบ ตาอักเสบ เป็นต้น
ฟันผุทะลุโพรงประสาทเกิดขึ้นได้อย่างไร?
ฟันผุทะลุโพรงประสาท เป็นอาการระยะท้ายๆ ของโรคฟันผุ ซึ่งสาเหตุของโรคดังกล่าวเกิดจาก
- เศษอาหารเข้าไปติดค้างตามซอกฟัน
- ทำความสะอาดในช่องปากไม่เพียงพอ
- รับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูง
ส่งผลให้แบคทีเรียในช่องปากทำปฏิกิริยากับเศษอาหารที่ตกค้างตามซอกฟัน เปลี่ยนน้ำตาลเป็นกรดและละลายแร่ธาตุของโครงสร้างฟัน จนผุไปเรื่อยๆ จากผิวเคลือบฟันภายนอกเข้าไปในเนื้อฟัน จนทะลุถึงชั้นโพรงประสาทฟัน ทำให้มีอาการปวดฟัน หรืออาการโพรงประสาทฟันอักเสบเป็นหนองได้
ฟันผุทะลุโพรงประสาทมีอาการอะไรบ้าง?
อาการแรกเริ่มของอาการฟันผุทะลุโพรงประสาทคือมีอาการปวดเมื่อรับประทานของร้อน ของเย็น หรือเมื่อมีเศษอาหารอุดตันในรูฟัน ซึ่งอาการปวดในระยะนี้อาจไม่รุนแรงนัก สามารถรับประทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการปวดได้ แต่หากปล่อยให้ผุต่อไป ไม่รีบทำการรักษา เนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟันจะเกิดการอักเสบ และติดเชื้อ ลุกลามไปถึงปลายรากฟัน กระจายเชื้อไปที่บริเวณเนื้อเยื่อและกระดูกขากรรไกร เกิดเป็นฝีหนองได้ ในระยะนี้จะมีอาการปวดฟันมากแม้จะไม่มีอะไรมากระทบ หากไม่ได้รับการรักษา บริเวณเหงือกอาจเกิดรูเปิดหนอง เป็นตุ่มคล้ายสิว ทำให้เหงือก แก้ม หรือใบหน้าบวมขึ้นมา และอาจส่งผลกระทบต่ออวัยวะข้างเคียง เช่น จมูก หรือตาได้
ฟันผุทะลุโพรงประสาทสามารถรักษาได้ไหม?
อาการฟันผุทะลุโพรงประสาทอุดได้ไหม? รักษาด้วยวิธีไหนถึงจะเหมาะสมที่สุด? ขอตอบว่าการรักษานั้นแตกต่างไปตามแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทันตแพทย์ ความรุนแรงของอาการผุ และการติดเชื้อของเนื้อเยื่อในโพรงประสาทฟัน โดยส่วนใหญ่ฟันผุทะลุโพรงประสาท รักษาได้ 4 วิธีหลัก คือ
อุดฟัน
การอุดฟันเหมาะกับอาการผุในระยะแรกเริ่ม อาการผุที่เกิดในส่วนผิวเคลือบฟันและเนื้อฟัน ทันตแพทย์จะใช้เครื่องมือกรอเอาส่วนฟันที่ผุออก แล้วอุดฟันโดยใช้วัสดุอุดฟัน ซึ่งปัจจุบันมีให้เลือกได้ตามความเหมาะสม ทั้งแบบอมัลกัมสีเงิน และแบบคอมโพสิตสีเหมือนฟัน แต่หากฟันผุทะลุโพรงประสาทฟันแล้ว จะไม่สามารถอุดฟันได้ทันที ทันตแพทย์อาจใช้วิธีตัดเฉพาะเนื้อเยื่อโพรงประสาทที่มีการติดเชื้อออกให้หมด และใส่ยารักษาก่อน จากนั้นจึงค่อยทำการอุดฟัน
ถอนฟัน และจัดฟัน
วิธีนี้ใช้เมื่อทันตแพทย์พิจารณาว่าฟันผุทะลุโพรงประสาทนั้นลุกลามจนปริมาณเนื้อฟันไม่แข็งแรงเพียงพอ จึงแนะนำให้ถอนฟันออกไป และในกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับการสบฟันร่วมด้วย เช่น ฟันซ้อนเก หรือฟันยื่น หากคนไข้มีแผนที่จะจัดฟันอยู่แล้ว ทันตแพทย์อาจวางแผนจัดฟันหลังถอนฟันต่อได้เลย โดยการเคลื่อนฟันมาปิดช่องว่าง หรือในบางกรณีที่ไม่สามารถปิดช่องว่างได้ทั้งหมด ก็ต้องทำการใส่ฟันปลอมหลังจัดฟัน
ถอนฟัน และใส่ฟันปลอม
หากฟันผุทะลุโพรงประสาท หรือแตกเป็นรูไปถึงรากฟัน เหลือพื้นที่เนื้อฟันน้อย ไม่เพียงพอต่อการรักษาด้วยการครอบฟัน และฟันซี่นั้นเป็นโรคเหงือกรุนแรง เช่น ฟันโยก หรือกระดูกรองรับฟันละลายไปอย่างมาก ทันตแพทย์จะแนะนำให้ถอนฟันซี่นั้นเพื่อรักษาอาการ การถอนฟันจะช่วยให้หายปวดทันที แต่ต้องทำการใส่ฟันปลอมเข้าไปทดแทน เพราะฟันข้างเคียงอาจล้มเข้าหาช่องว่าง เกิดปัญหาฟันล้ม ที่มักส่งผลต่อการบดเคี้ยวอาหาร และอาจส่งผลระยะยาวต่อขากรรไกรและกล้ามเนื้อใบหน้า
รักษารากฟัน และครอบฟัน
อีกหนึ่งวิธีรักษาในกรณีโพรงประสาทฟันติดเชื้อจนเชื้อเข้าไปถึงรากฟันแล้วคือการรักษารากฟัน และครอบฟันเริ่มจากทันตแพทย์ขูดเส้นประสาทฟันที่มีการอักเสบติดเชื้อออกมาทั้งหมด และใช้น้ำยาฆ่าเชื้อล้างคลองรากฟันให้สะอาด จากนั้นอุดคลองรากฟันเพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าไปได้อีก ถือเป็นการรักษาที่เก็บฟันซี่นั้นไว้โดยไม่ต้องถอนฟัน แต่กรณีนี้มักจะเหลือเนื้อฟันน้อย ทำให้ฟันไม่แข็งแรง มีโอกาสแตกหักได้ง่าย จึงจำเป็นต้องทำการปักเดือย และครอบฟันร่วมด้วย โดยทันตแพทย์จะปักเดือยลงไปก่อนเพื่อใช้เป็นหลักยึดแกนฟัน แล้วทำการครอบฟันทับลงไปบนแกนฟันอีกครั้ง เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและอายุการใช้งานของฟันที่รักษาราก
Q & A คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับปัญหาฟันทะลุโพรงประสาท
พอรู้กันแล้วว่าฟันผุทะลุโพรงประสาท รักษาอย่างไรได้บ้าง แต่ก็อาจจะยังมีข้อสงสัยอื่นๆ อยู่อีกไม่น้อย ชวนดูคำถามและคำตอบที่เป็นประโยชน์กัน
ฟันผุทะลุโพรงประสาทอุดได้ไหม?
ขึ้นอยู่กับว่าอาการผุและเชื้อโรคกระจายไปถึงเนื้อเยื่อโพรงประสาทส่วนใดแล้วบ้าง กรณีฟันผุทะลุโพรงประสาทฟัน มักจะไม่สามารถอุดฟันได้ทันที เพราะถ้ารักษาด้วยการอุดฟันทันทีโดยไม่ดูปัจจัยอื่นร่วมด้วยจะทำให้ยิ่งมีอาการปวดฟันมากขึ้น ทั้งนี้ ส่วนใหญ่ทันตแพทย์จะแนะนำให้ใช้วิธีรักษารากฟัน และการครอบฟันแทน หากมีอาการรุนแรงมากก็อาจต้องทำการถอนฟันเพื่อรักษา
ฟันผุทะลุโพรงประสาทอันตรายหรือไม่?
อาการฟันผุทะลุโพรงประสาท มีความอันตรายอย่างมาก ควรรีบรักษาตั้งแต่ช่วงแรกที่มีอาการ เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้จะส่งผลให้เนื้อเยื่อในโพรงประสาทติดเชื้อและอักเสบ จนอาจเน่าและตายได้ จากนั้นเชื้ออาจลุกลามไปถึงรากฟัน เกิดการอักเสบเป็นฝีหนองตามมา รวมถึงอวัยวะใกล้เคียงมีโอกาสติดเชื้อและอักเสบตามไปด้วย
รักษาฟันผุทะลุโพรงประสาทเจ็บไหม?
มีความเจ็บมากน้อยไปตามแต่ละวิธี ส่วนใหญ่การรักษาด้วยวิธีถอนฟัน รักษารากฟัน และครอบฟัน อาจรู้สึกเจ็บ เพราะโพรงประสาทฟันเป็นส่วนที่ประกอบด้วยเส้นเลือดและเส้นประสาทที่มาหล่อเลี้ยงฟัน เมื่อรักษาแล้วมีการกระทบบ้างจึงอาจรู้สึกเจ็บได้ ขณะที่การรักษาด้วยการอุดฟันจะใช้สำหรับอาการผุอยู่ในระยะที่มีการทำลายเฉพาะส่วนเนื้อฟัน จึงไม่มีความรู้สึกเจ็บมากนัก
ฟันผุทะลุโพรงประสาทใช้เวลารักษานานไหม?
โดยปกติถ้าอาการไม่รุนแรงนัก การรักษาจะใช้เวลาอย่างน้อยสัปดาห์ละประมาณ 2 – 3 ครั้ง ติดต่อกัน ใช้เวลาครั้งละ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง หรือบางกรณีอาจรักษาเสร็จได้ในครั้งเดียว แต่ถ้ามีอาการรุนแรงมาก เกิดขึ้นกับส่วนฟันที่มีหลายราก เช่น ฟันหลัง หรือฟันกรามน้อย ก็จะต้องใช้เวลาในการรักษานานขึ้น
มีวิธีป้องกันไม่ให้ฟันผุทะลุโพรงประสาทหรือไม่?
มี วิธีป้องกันไม่ให้ฟันผุทะลุโพรงประสาท ได้แก่
- แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
- ใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดซอกฟัน หรือบริเวณที่การแปรงฟันเข้าไม่ถึง
- ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีคุณสมบัติต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย
- ควบคุมการรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต น้ำตาล และยีสต์
- ตรวจสุขภาพช่องปากด้วยตนเองเป็นประจำ
- ไปพบทันตแพทย์ในทุกๆ 6 เดือน
- การเคลือบหลุมร่องฟัน เป็นอีกวิธีที่ทันตแพทย์แนะนำ
สรุปฟันผุทะลุโพรงประสาทนั้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และทำให้เกิดผลกระทบตามมาอีกมากมาย ใครที่กำลังเผชิญกับปัญหานี้ หรือสังเกตเห็นอาการที่บ่งบอกว่าฟันมีอาการไม่ปกติ ควรรีบพบทันตแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อเข้ารับการรักษาอย่างถูกวิธี และป้องกันไม่ให้อาการเหล่านั้นลุกลามมากขึ้นจนต้องถอนฟัน หรือสูญเสียฟัน นอกจากนี้ ควรตรวจสุขภาพฟันและช่องปากเป็นประจำ เพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคฟันต่างๆ รวมถึงสามารถเตรียมรับมือกับโรคที่อาจเกิดขึ้นได้ทันท่วงที
