ฟันล้มหลังจัดฟัน!? จัดฟันมาแล้วแต่ฟันล้ม เปิดสาเหตุพร้อมวิธีป้องกัน

ปัญหาใหญ่ใกล้ตัวที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่คาดคิดอย่างฟันล้มสามารถส่งผลกระทบหลายอย่างตามมาได้ และอาจเป็นตัวการทำให้ยิ้มไม่สวย หมดความมั่นใจ บทความนี้จะมาบอกเล่าทุกเรื่องของฟันล้ม ไม่ว่าจะเป็นสาเหตุของฟันล้ม ทั้งฟันล้มหลังจัดฟันและฟันล้มจากสาเหตุอื่นๆ วิธีสังเกตอาการ พร้อมทั้งอธิบายแนวทางแก้ปัญหาและวิธีป้องกัน อ่านจบแล้วเข้าใจปัญหานี้มากขึ้นแน่นอน

ฟันล้มคืออะไร 

ฟันเก หรือ ฟันล้ม คือ อาการของฟันที่ล้มหรือเคลื่อนที่เอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง ซึ่งผิดรูปไปจากตำแหน่งเดิมที่เคยอยู่หรือเคยจัดเอาไว้ โดยฟันล้มมักเกิดจากฟันเอียงไปด้านใดด้านหนึ่งเพื่อหาความสมดุล หรือพยายามยึดเกาะฟันซี่ข้างๆ ถือเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการเรียงตัวของฟันโดยตรง 

อาการนี้เกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ และไม่ได้เกิดขึ้นแค่กับคนที่จัดฟันเท่านั้น แต่หลายคนก็อาจเคยได้ยินคำว่า ฟันล้มหลังจัดฟัน มาบ้าง ซึ่งหมายถึงอาการฟันล้มที่เกิดขึ้นหลังจัดฟันเสร็จไปแล้วนั่นเอง

ฟันล้มหลังจัดฟันเกิดจากอะไร?

การจัดฟันคือการใช้เครื่องมือทำให้ฟันมีการเคลื่อนที่ให้ไปอยู่ในตำแหน่งที่ต้องการ หากจัดฟันแล้วไม่ดูแลตามทันตแพทย์แนะนำอย่างเคร่งครัด หรือดูแลไม่ดี ก็อาจเกิดอาการฟันล้มหลังจัดฟันขึ้นได้ โดยสาเหตุมีดังนี้

จัดฟันแล้วไม่ใส่รีเทนเนอร์

ขณะที่จัดฟันนั้นฟันจะมีการเคลื่อนตัวเข้าที่ตามแผนที่ทันตแพทย์วางไว้ หลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน ตัวฟันยังไม่ยึดติดกับกระดูกบริเวณโดยรอบ ทำให้ฟันมีโอกาสเคลื่อนตัวสูง โดยเฉพาะ 1-2 ปีแรกหลังจากถอดเครื่องมือ ดังนั้น จำเป็นต้องใส่รีเทนเนอร์ไว้อย่างต่อเนื่องเพื่อควบคุมฟันให้เรียงตัว ไม่เคลื่อนที่ภายหลัง หากถอดเครื่องมือจัดฟันแล้วไม่ใส่รีเทนเนอร์ หรือขาดความสม่ำเสมอในการใส่รีเทนเนอร์ ถอดบ้างใส่บ้างตามใจ ก็จะทำให้ฟันล้มหลังจัดฟันได้ง่าย

ถอนฟันแล้วไม่ได้ใส่ฟันปลอมทดแทน

เมื่อถอนฟันธรรมชาติออก ไม่ว่าจะเป็นการถอนฟันเพื่อการจัดฟัน หรือเพราะสาเหตุอื่น อย่างอุบัติเหตุหรือฟันผุก็ตาม หากถอนแล้วปล่อยให้เกิดช่องว่างระหว่างฟัน ไม่ได้ใส่ฟันปลอมทดแทนฟันที่สูญเสียไป ฟันก็จะขาดความสมดุล ไม่มั่นคง เมื่อใช้งานไปนานๆ ฟันซี่ข้างๆ ก็จะหาความสมดุลหรือที่ยึดเกาะฟัน จึงเริ่มเคลื่อนที่ไปยังช่องว่าง ทำให้ฟันล้มได้นั่นเอง

จัดฟันแฟชั่น

การจัดฟันแฟชั่นที่ไม่ได้ทำโดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ มักเกิดปัญหาการปรับลวดไม่เหมาะสมกับฟัน รวมถึงใช้อุปกรณ์ไม่มีคุณภาพ นำไปสู่ปัญหาอื่นๆ ตามมาอีกมากมาย อาทิ เกิดแผลในปากจนอาจทำให้ติดเชื้อ และแน่นอนว่าทำให้ฟันล้มหลังจัดฟันได้เช่นกัน 

ไม่เคยจัดฟันแต่ฟันล้มได้ไง?? เผยต้นตอปัญหาฟันล้มทั่วๆ ไป

ฟันล้มหลังจัดฟันเป็นปัญหาที่คนจัดฟันมักพบเจอบ่อยๆ แต่คนที่ไม่ได้จัดฟันก็อาจพบปัญหาฟันล้มนี้ได้เช่นกัน โดยฟันล้มเกิดจากสาเหตุดังนี้

อายุมากขึ้น 

อวัยวะในร่างกายมักเริ่มเสื่อมถอยตามอายุที่เพิ่มมากขึ้น ฟันก็เช่นกัน ทั้งตัวเหงือกและฟันอาจไม่แข็งแรงเหมือนเก่า เกิดการสึกหรอได้ง่าย จึงเป็นไปได้ที่จะเกิดอาการฟันล้ม โดยเฉพาะคนที่เมื่ออายุมากขึ้นแล้วการดูแลสุขภาพช่องปากไม่ดีเท่าที่ควร หรือรากฟันไม่แข็งแรง ฟันก็จะยิ่งล้มได้ง่าย

ขากรรไกรผิดปกติตั้งแต่เกิด

ข้อต่อขากรรไกร เป็นข้อต่อที่เชื่อมระหว่างกระดูกขากรรไกรล่างและกระโหลกศีรษะ ซึ่งมีกล้ามเนื้อบดเคี้ยวช่วยยึดขากรรไกรล่างทำให้สามารถทำงานได้อย่างปกติ หากการเคลื่อนที่ของข้อต่อขากรรไกรผิดปกติ หรือขากรรไกรผิดปกติตั้งแต่เกิด ก็จะส่งผลต่อสุขภาพในช่องปากอย่างเหงือกและฟันโดยตรง มีผลในการออกเสียง การพูด ประสิทธิภาพการบดเคี้ยวที่ลดลง รวมถึงส่งผลต่อสุขภาพช่องปาก ทำให้เกิดปัญหามากมาย เช่น การสบกันของฟัน การเคี้ยวอาหาร ทั้งยังอาจทำให้เกิดปัญหาฟันล้มได้ด้วยนั่นเอง

รู้ได้อย่างไรว่าล้ม? ฟันล้มเป็นยังไง มาสังเกตกันว่าฟันล้มมีสัญญานเตือนอะไรบ้าง

หลายคนอาจยังไม่แน่ใจว่าฟันล้มเป็นยังไง หรือสงสัยว่าเรากำลังเสี่ยงฟันล้มอยู่หรือเปล่า ต้องอธิบายก่อนว่าฟันล้มและฟันล้มหลังจัดฟันเป็นปัญหาที่จะค่อยๆ เกิดขึ้นและไม่มีการแสดงอาการที่เด่นชัดมากเท่าไหร่ แต่จะเริ่มสังเกตเห็นได้ว่าฟันเริ่มเอียงผิดรูป และสังเกตสัญญาณเตือนอื่นๆ ได้ ดังนี้

• มีปัญหาการบดเคี้ยวอาหาร เช่น เคี้ยวอาหารไม่ละเอียด
• การสบฟันผิดปกติ
• จะเกิดอาการเจ็บปวดบริเวณฟันที่ล้ม 
• ฟันเรียงตัวไม่สวย
• เริ่มเห็นฟันเอียงตัวเข้าหากันในบริเวณช่องว่างของฟันที่ถูกถอน

ปัญหาที่อาจตามมาเมื่อฟันล้ม

ฟันล้มอาจฟังดูไม่ใช่เรื่องใหญ่ แต่จริงๆ แล้วไม่ควรปล่อยไว้เด็ดขาด เพราะเป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาอื่นๆ มามากมาย เช่น 

• การบดเคี้ยวไม่ลงตามแนวแกนฟันปกติที่ควรเป็น 
• โรคเหงือกบวม 
• โรคเหงือกอักเสบเป็นหนอง 
• ปัญหาฟันสบกระแทก 
• โรคปริทันต์ 

แนวทางการแก้ไขปัญหาฟันล้ม

ปัญหาฟันล้มสามารถแก้ไขได้ ไม่ว่าจะเกิดจากอายุที่เพิ่มมากขึ้น ฟันล้มหลังจัดฟัน หรือสาเหตุใดก็ตาม ซึ่งการแก้ไขนั้นขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของทันตแพทย์และขึ้นอยู่กับว่าฟันล้มมากน้อยแค่ไหน โดยวิธีการรักษาก็จะมีความแตกต่างกันออกไป หลักๆ มีดังนี้

ใส่รีเทนเนอร์

การใส่รีเทนเนอร์จะช่วยพยุงฟันไม่ให้เคลื่อนที่ไปมากกว่าเดิมได้ แม้ว่าการใส่รีเทนเนอร์ไม่ได้เห็นผลทันที เนื่องด้วยฟันจะค่อยๆ โน้มเข้าหากัน แต่ก็นับว่าเป็นการแก้ไขที่พอใช้ได้สะดวกกับกรณีที่ฟันล้มเล็กน้อยหรือเพิ่งเริ่มล้ม ทั้งนี้ อาจจะรู้สึกตึงๆ แน่นๆ ในช่วงแรกที่ใส่ เพราะไม่ชิน แต่จะเริ่มปรับตัวได้เอง

จัดฟันใหม่ 

สำหรับปัญหาฟันล้มหลังจัดฟันแบบรุนแรง ชนิดที่ฟันเรียงตัวผิดรูปนั้น มีความจำเป็นต้องจัดฟันรอบสอง เพื่อให้ฟันกลับมาอยู่ในตำแหน่งเดิมที่เหมาะสม ซึ่งการจัดฟันก็มีให้เลือกหลายรูปแบบ เช่น การจัดฟันแบบโลหะ การจัดฟันเซรามิก จัดฟันแบบดามอน และจัดฟันแบบใส invisalign ขึ้นอยู่กับวินิจฉัยของทันตแพทย์ 

ถ้าพิจารณาแล้วว่าควรรักษาด้วยการจัดฟันใหม่ ก็ควรรีบทำโดยเร็วที่สุด เพราะหากปล่อยไว้ ฟันก็จะเคลื่อนที่ขึ้นเรื่อยๆ จนอาจให้เกิดการฟันล้มที่รุนแรงขึ้น จนเกิดโรคปริทันต์ตามมาได้

ใส่ฟันปลอมทดแทน

ในกรณีที่ฟันเริ่มล้มเนื่องจากช่องว่างที่เกิดจากการถอนฟัน การใส่ฟันปลอมถือเป็นการป้องกันและแก้ไขฟันล้มได้เป็นอย่างดี เนื่องจากเป็นการปิดช่องว่างระหว่างฟันที่ถอนออกไป ซึ่งรูปแบบของฟันปลอมนั้นก็มีหลายหลาย สามารถเลือกให้เข้ากับสภาพปัญหาของช่องปากที่พบเจอได้

แนวทางป้องกันการเกิดปัญหาฟันล้ม

แนวทางการป้องกันการเกิดปัญหาฟันล้มและฟันล้มหลังจัดฟันนั้นมีอยู่หลายรูปแบบด้วยกัน ดังนี้

• พบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน
• ใส่รีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ
• หมั่นดูแลสุขภาพช่องปากให้สะอาด
• ตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำ
• ใส่ฟันปลอมทดแทนสำหรับฟันที่สูญเสียไป

ถามตอบคำถามยอดฮิตเกี่ยวกับอาการฟันล้มและฟันล้มหลังจัดฟัน

คำถามยอดฮิตเกี่ยวกับอาการฟันล้มและฟันล้มหลังจัดฟันนั้นมีอยู่มาก บทความนี้รวบรวมคำถามสุดฮิตมาไว้แล้ว

สรุป

ปัญหาฟันล้มมีอาการคือฟันตั้งไม่ตรงตามแนว เอียงไปด้านใดด้านหนึ่ง ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายปัจจัยเช่น การไม่ใส่รีเทนเนอร์อย่างสม่ำเสมอ จนเป็นเหตุให้ฟันล้มหลังจัดฟัน ถอนฟันแล้วไม่ใส่ฟันปลอม หรือล้มเมื่ออายุมากขึ้น เป็นต้น ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากตามมามากมาย ไม่ว่าจะเป็น โรคปริทันต์ เหงือกอักเสบ หรือเกิดปัญหาการสบกันของฟัน เป็นต้น ดังนั้น เมื่อรู้สึกว่ามีอาการ ก็ควรไปพบทันตแพทย์เพื่อวินิจฉัยแนวทางแก้ไขต่อไป