ฟันงุ้ม เป็นอาการที่พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ที่จัดฟันเสร็จแล้ว แต่ก็อาจพบได้ในกลุ่มผู้ที่ไม่เคยจัดฟันมาก่อนได้เช่นกัน โดยปัญหานี้ถือว่าเป็นปัญหากวนใจของคนที่ฟันงุ้มอยู่แล้ว หรือคนที่จัดฟันแล้วฟันงุ้มเป็นอย่างมาก เพราะว่าการที่มีฟันงุ้มอาจทำให้ทุกคนไม่มั่นใจในรอยยิ้มของตัวเอง และอาจส่งผลกระทบอื่นๆ หรือปัญหาสุขภาพฟันตามมาได้ ดังนั้น ในบทความนี้จึงจะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับปัญหาฟันงุ้มกันมากขึ้น โดยสาเหตุเกิดจากอะไร มีอาการเป็นอย่างไร และทันตกรรมแก้ฟันงุ้มมีอะไรบ้าง รวมไปถึงปัญหายอดฮิตว่าถ้าจัดฟันมาแล้วฟันงุ้มจะแก้ไขอย่างไรดี ซึ่งจะมีรายละเอียดอย่างไรบ้าง ไปดูกันเลย!
สาเหตุที่ฟันงุ้ม ฟันสบลึก ส่งผลเสียต่อสุขภาพฟัน
ฟันงุ้ม หรือเรียกอีกอย่างว่า ฟันสบลึก คือ การที่ฟันหน้าบนตกลงมาคร่อมอยู่ฟันหน้าล่างมากเกินไปเมื่อปิดกรามลงมา ถือเป็นปัญหาฟันที่เรียงตัวกันผิดปกติ และส่งผลไปถึงปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่น แผลบนเพดานปาก และฟันสึกกร่อน รวมถึงปัญหาการกิน การนอน การพูด รวมถึงการหายใจได้ ซึ่งในบางกรณีสามารถรักษา และปรับเปลี่ยนได้ด้วยการกายภาพบำบัด หรือบางกรณีอาจจะต้องทำการผ่าตัดแก้ไขฟัน โดยปัญหานี้สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในผู้ที่จัดฟันแล้วฟันงุ้ม และผู้ที่ไม่เคยจัดฟันมาก่อน ซึ่งอาการฟันงุ้มเกิดจากสาเหตุต่างๆ ดังนี้
- พันธุกรรม โดยอาจจะมาจากพ่อหรือแม่ที่มีลักษณะฟันที่ไม่สบกัน ซ้อนกัน เลยมีผลทำให้ฟันของลูกมีรูปร่างคล้ายพ่อแม่ได้
- อาการบาดเจ็บที่ขากรรไกร หรืออุปนิสัยที่ทำให้ขากรรไกรผิดปกติ เช่น การเกิดอุบัติเหตุต่างๆ บริเวณฟัน การดูดนิ้วโป้ง ดูดจุกนมหลอกเป็นเวลานาน หรือชอบใช้ลิ้นดันฟัน เป็นต้น
- ขากรรไกรล่างมีขนาดเล็กกว่าขากรรไกรบน ซึ่งส่งผลให้การเจริญเติบโตของฟันผิดปกติ จนทำให้ฟันหน้าบนอาจตกลงมาคร่อมฟันหน้าล่างได้
- เผลอกัดกราม การกัดที่รุนแรงในตอนทานอาหาร หรือเผลอกัดกราม หรือการนอนกัดฟัน อาจทำให้ฟันงุ้มออก
- ฟันหาย อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการฟันงุ้มคือการที่ฟันล่างหายไป ทำให้เกิดอาการคล้ายกับขากรรไกรล่างสั้นลง
- มีที่ว่างไม่พอสำหรับฟัน ฟันจึงเบียดกัน ซ้อนกัน จนเกิดเป็นอาการฟันงุ้มได้
ลักษณะของผู้ที่มีอาการฟันงุ้ม
โดยปกติอาการฟันงุ้มไม่ได้เห็นชัดเจนมาก เพราะเมื่อดูเผินๆ เวลายิ้มก็จะดูฟันเรียงกันปกติ หากไม่สังเกตให้ดีก็อาจจะมองไม่ค่อยออก ทำให้ส่วนใหญ่กว่าจะรู้ตัวนั้นก็อาการรุนแรงขึ้นแล้ว ซึ่งทุกคนสามารถสังเกตอาการของตัวเองได้ว่ากำลังมีปัญหาฟันงุ้มอยู่หรือไม่ ด้วยลักษณะอาการต่างๆ ดังนี้
- บริเวณปลายฟันหน้าบนจะตกลงมาคร่อมปลายฟันหน้าล่าง ประมาณ 2 ใน 3 ส่วนของฟันหน้าล่าง ซึ่งโดยปกติจะเห็นฟันหน้าล่างประมาณ 2-3 มิลลิเมตร แต่ถ้าหากฟันหน้าบนทับฟันหน้าล่างมากกว่า 4 มิลลิเมตร นั่นอาจแปลว่ามีอาการฟันงุ้ม
- เวลาที่เคี้ยวอาหาร หรือตอนใช้ฟันกัด ฟันหน้าล่างจะกระแทกโคนฟันด้านในของฟันหน้าบนไปเรื่อยๆ เมื่อเกิดการกระแทกเป็นเวลานาน ก็จะทำให้ฟันสึก ปวด หรือสร้างความเสียหายให้กับเหงือกและรากฟันหน้าได้
- วิธีที่สังเกตได้ง่ายสุดคือ เวลายิ้มจะมองไม่ค่อยเห็นฟันหน้าล่างเท่าไหร่นัก เพราะถูกฟันหน้าครอบปิดฟันล่างมากเกินไป ซึ่งลักษณะแบบนี้จะทำให้ดูเหมือนเป็นคนหน้าสั้น
หากไม่มั่นใจ การเข้าพับทันตแพทย์เพื่อตรวจสอบและปรึกษาก็ถือว่าเป็นอีกวิธีที่ดีเลยทีเดียว
ฟันงุ้ม รักษาแบบไหนดี
การแก้ฟันงุ้มจะต้องพิจารณาเป็นรายบุคคลไป เพราะมีปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการรักษา ไม่ว่าจะเป็นอายุ พันธุกรรม หรือปัญหาฟันอื่นๆ ที่อาจเป็นร่วมกัน รวมถึงผู้ที่มีปัญหาฟันงุ้มจากสาเหตุที่กล่าวไปข้างต้น เบื้องต้นทันตแพทย์จะตรวจฟัน และเอ็กซ์เรย์เพื่อดูตำแหน่งการเรียงตัวของฟันบนและฟันล่าง ขากรรไกร รวมถึงตำแหน่งกรามบนและล่างที่สัมพันธ์กับฐานของกะโหลกศีรษะ นอกจากนั้นจะต้องตรวจสอบประวัติปัญหาการใช้ฟันต่างๆ เช่น การกัด หรือปัญหาตำแหน่งของฟันก่อน แล้วค่อยวินิจฉัยว่าควรใช้วิธีการรักษาใดที่เหมาะสม ซึ่งวิธีรักษาที่มักใช้ ได้แก่
- ถอนฟัน เป็นการช่วยปรับเปลี่ยนการกัดของฟันได้ ซึ่งอาจจะต้องถอนฟัน
- ในสุดด้วย กรณีเด็กอาจจะต้องถอนฟันน้ำนม หรือฟันแท้ เพื่อช่วยในการจัดตำแหน่งฟันใหม่
- ผ่าตัด หากสาเหตุมาจากกระดูกขากรรไกรผิดปกติ ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดขากรรไกรเพื่อแก้ไข เป็นการรักษาที่จะต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาลหลายสัปดาห์ เหมาะกับวัยรุ่น หรือผู้ใหญ่ที่การเจริญเติบโตหยุดแล้ว
- จัดฟัน เป็นทางเลือกแก้ฟันงุ้มที่นิยม โดยทันตแพทย์จะพิจารณาเป็นกรณีไป เช่น
- กรณีที่ฟันหน้าบนงุ้มไม่เยอะ ทันตแพทย์อาจจะทำการจัดฟัน และปรับมุมฟันออกมาใหม่โดยไม่เปิดช่องฟัน
- กรณีที่รากฟันหรือเหงือกมีความอ่อนแอจากการเคลื่อนตัวของฟันมากเกินไป ทันตแพทย์อาจเลือกจัดฟันใส ซึ่งเป็นการจัดฟันที่ช่วยลดการเคลื่อนตัวของฟันโดยไม่จำเป็น
การรักษาฟันงุ้มไม่เพียงแต่ช่วยปรับปรุงรูปลักษณ์ภายนอกแต่ยังช่วยเรื่องสุขภาพช่องปากของคุณอีกด้วย หลังการรักษาฟันก็จะทำความสะอาดได้ง่ายขึ้น ช่วยลดความเสี่ยงของโรคเหงือกและฟันผุได้ แถมยังสามารถใช้ฟันในการบดเคี้ยวได้สะดวกมากขึ้นด้วย กลับกัน หากไม่ทำการรักษา อาจทำให้ปวดฟัน มีปัญหาในการรับประทานอาหาร ฟันสบกันมากจนฟันเริ่มสึก หรือลุกลามไปจนเสียหายถึงรากฟัน และเสี่ยงฟันล้มตามมาได้
ทั้งนี้ การรักษาอาการฟันงุ้มในผู้ใหญ่กับวัยรุ่นนั้นไม่ได้ต่างกันมากนัก แต่ผู้ใหญ่นั้นจะฟื้นตัวได้ยากกว่า เพราะอัตราการหมุนเวียนของเนื้อเยื่อนั้นลดลง และไม่มีการเปลี่ยนแปลงของกระดูก
เคยจัดฟันมาก่อนแล้วเป็นฟันงุ้มต้องทำอย่างไร
นอกจากเรื่องพฤติกรรมการกิน หรือโครงสร้างขากรรไกรที่ทำให้มีโอกาสเป็นฟันงุ้มแล้ว การจัดฟันแล้วฟันงุ้มก็เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นบ่อยเช่นกัน ซึ่งอาจเกิดจากการถอนฟันก่อนจัดฟันมากเกินไป หรือเกิดจากการบีบรัดของอุปกรณ์การจัดฟันตอนทันตแพทย์ทำการติดตั้งเครื่องมือ หรือเกิดจากคนไข้ไม่ไปพบทันตแพทย์ทุกๆ เดือนตามนัด
แล้วจัดฟันแล้วฟันงุ้มแก้ได้ไหม? ตอบตรงนี้เลยว่าได้แน่นอน โดยสามารถแก้ไขได้หลายวิธี ดังนี้
- การทำวีเนียร์: เป็นการเคลือบฟันเทียม ช่วยในการเรียงตัวของฟันที่สวยงามมากขึ้น และยังช่วยในการกรอฟันให้ฟันมีขนาดรูปร่างที่ถูกต้อง แต่การรักษาแบบนี้มีข้อจำกัด กล่าวคือ ถ้าเกิดฟันหน้างุ้มมาเยอะ การทำวีเนียร์ก็อาจจะมีการแตกหักได้ง่าย
- การทำหมุดจัดฟัน: จะช่วยควบคุมเส้นทางการเคลื่อนที่ของฟันให้เป็นไปตามที่ต้องการที่จะรักษาได้ โดยช่วยยกฟันที่งุ้มขึ้นมา วิธีนี้ถือว่าใช้เวลาเร็วกว่าแผนรักษาตามปกติ
- การผ่าตัด: ใช้สำหรับกรณีที่มีอาการรุนแรงมาก อย่างฟับสบเข้ามาลึกมาก ต้องรีบแก้ไขโดยด่วน
- การจัดฟันรอบสอง: การจัดฟันซ้ำก็สามารถแก้ฟันงุ้มได้ โดยจะต้องใช้การจัดฟันแบบไหนขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของทันตแพทย์ แต่ส่วนใหญ่มักจะใช้การจัดฟันแบบใส เพราะจะช่วยถนอมโครงสร้างฟัน และเหงือกไม่ให้เคลื่อนที่มากเกินไป รวมถึงป้องกันอาการฟันล้มได้
วิธีดูแลสุขภาพฟันไม่ให้กลับมาฟันงุ้มอีก
การดูแลสุขภาพฟันไม่ให้กลับมางุ้มอีกหลังจากจัดฟันแก้ฟันงุ้ม หรือแก้ฟันงุ้มด้วยวิธีต่างๆ ถือว่าเป็นการช่วยลดผลกระทบต่างๆ จากปัญหาฟันงุ้ม และเพื่อสุขภาพฟันที่ดี ดังนั้น ทุกคนจึงต้องหมั่นดูแลช่องปาก และฟันให้ดี ด้วยวิธีต่างๆ ดังนี้
- แปรงฟันให้สะอาด ให้ครบทุกซอกทุกมุม
- ใช้ไหมขัดฟัน และน้ำยาบ้วนปากเป็นประจำ เพื่อขจัดเศษอาหารตอนแปรงฟันที่ทำได้ไม่ถึง
- หลีกเลี่ยงชา กาแฟ และน้ำอัดลม ซึ่งเป็นส่วนทำให้ฟันผุได้
- พยายามหลีกเลี่ยงอาหารแข็ง เพราะอาจทำให้ฟันเสียงหายได้ และยิ่งเป็นสาเหตุทำให้ฟันงุ้มด้วย
- ผู้ที่จัดฟันแก้ฟันงุ้มควรใส่รีเทนเนอร์ตามที่ทันตแพทย์แนะนำ เพื่อป้องกันไม่ให้ฟันล้ม และกลับไปงุ้มอีก
- พ
ับทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน เพื่อตรวจเช็กสุขภาพฟัน
สรุปอาการฟันงุ้ม เป็นปัญหาที่สามารถเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นอายุ พันธุกรรม หรือสาเหตุต่างๆ ที่กล่าวไปข้างต้น รวมถึงการจัดฟันแล้วฟันงุ้ม โดยปัญหาเหล่านี้สามารถแก้ไขได้ด้วยวิธีทางทันตกกรรม เช่น ถอนฟัน ผ่าตัด หรือจัดฟัน และผู้ที่จัดฟันแล้วฟันงุ้มก็สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันรอบสอง ทำวีเนียร์ ทำหมุดจัดฟัน หรือผ่าตัดได้ ซึ่งวิธีการรักษาก็จะแตกต่างกันไปในสภาพฟันของแต่ละคน ดังนั้น ถ้าหากพบว่าตัวเองมีอาการฟันงุ้ม และปัญหานี้กำลังกวนใจอยู่ ควรรีบพบทันตแพทย์ให้เร็วที่สุด เพื่อวางโปรแกรมการรักษาที่เหมาะสมกับฟันของตัว และแก้ไขให้ฟันกลับมาใช้งานได้ดีเช่นเดิม
