ทำไมริมฝีปากถึงแห้งตลอดเวลา? พร้อมวิธีรักษาแบบง่ายๆ ให้ปากชุ่มชื้น

ริมฝีปากแห้งเป็นปัญหาได้มากแค่ไหน? ทำไมปากแห้งตลอดเวลา? ปัญหาเหล่านี้ดูเหมือนเป็นเรื่องเล็กเพียงนิดเดียว แต่ทว่าหากปล่อยทิ้งไว้นานๆ โดยที่ไม่ทำการรักษา จากปัญหาเล็กน้อยก็สามารถส่งผลต่อสุขภาพช่องปากได้อย่างมากเลยทีเดียว ที่สำคัญการปล่อยให้ปากแห้งแตกยังส่งผลต่อบุคลิกภาพ และความมั่นใจของตัวเองด้วยอีกด้วย เพราะปากแห้ง ปากเป็นขุย ดูไม่ชุ่มชื้น แถมยังคล้ำอีก อาการปากแห้งเป็นเรื่องที่สามารถแก้ไขได้ง่ายนิดเดียว มีวิธีมากมายที่ช่วยให้ริมฝีปากกลับมาชุ่มชื้น ดูดีได้เหมือนเดิม บทความนี้ได้รวบรวมสิ่งที่ต้องรู้เกี่ยวกับอาการปากแห้ง พร้อมกับวิธีรักษา รวมไปถึงสาเหตุของปากแห้งด้วย

ริมฝีปากแห้ง คืออะไร?

ริมฝีปากแห้ง เป็นภาวะที่ต่อมน้ำลายไม่สามารถผลิตน้ำลายออกมาให้เพียงพอกับช่องปาก ซึ่งช่องปากที่ต้องการความชุ่มชื้นอยู่เสมอได้ เมื่อน้ำลายไม่เพียงพอ จึงทำให้เกิดอาการปากแห้ง น้ำลายนอกจากจะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นแล้ว น้ำลายยังมีส่วนประกอบของสารต่างๆ ที่ช่วยรักษาสภาพช่องปาก และฟันให้คงปกติไว้ และเป็นส่วนสำคัญในการช่วยย่อยอาหารอีกด้วย แถมยังช่วยหล่อลื่นอวัยวะในช่องปาก ช่วยในการเคลื่อนไหวของลิ้น รักษาสมดุลในช่องปากและฟัน และน้ำลายยังมีหน้าที่ในการต้านจุลชีพในช่องปากอีกด้วย เมื่อเกิดปัญหาริมฝีปากแห้งจึงไม่จบเพียงเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อร่างกาย ทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมาอีกมากมาย 

ริมฝีปากแห้งเกิดจากสาเหตุอะไรบ้าง?

ริมฝีปากแห้งจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อต่อมน้ำลายผลิตน้ำลายไม่พอ ก่อนที่เราจะมาแก้ไขริมฝีปากแห้งนั้น การที่เราได้ทราบสาเหตุของปากแห้ง เราจะได้แก้ไขให้ถูกจุด และจะได้ไม่เกิดอาการเหล่านี้อีก ซึ่งอาการปากแห้งนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ ดังนี้

• ดื่มน้ำน้อย ซึ่งน้ำเป็นส่วนช่วยสำคัญที่ทำให้ปากชุ่มชื้น หากดื่มน้ำน้อยเกินไป ก็ทำให้ปากแห้งได้
• เลียริมฝีปากบ่อยๆ หรือเลียเวลาปากแห้ง ซึ่งการกระทำนี้จะยิ่งทำให้ปากแห้ง เพราะน้ำลายจะมาดึงเอาความชุ่มชื้นจากริมฝีปาก และทำให้ปากแห้งยิ่งขึ้น
• อายุมากขึ้น เมื่ออายุมากขึ้นร่างกายก็จะขาดความชุ่มชื้น ซึ่งทำให้มีอาการปากแห้งได้
• ใช้ยาบางชนิดเป็นประจำ โดยเฉพาะยารักษาโรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล ยารักษาความดันโลหิตสูง ยาแก้ปวด และยาลดน้ำมูก ยาเหล่านี้สามารถส่งผลทำให้เกิดอาการปากแห้งได้
• สภาพอากาศ อากาศเป็นหนึ่งในปัจจัยที่มีผลทำให้ปากแห้งได้ เช่น อากาศที่เย็น อากาศแห้ง จะทำให้ปากเป็นขุย ปากแตกได้ง่าย
• ภาวะขาดวิตามิน โดยเฉพาะวิตามินบี หากขาดมากๆ ก็จะส่งผลทำให้ปากแห้งแตกมากกว่าเดิม 
• แสงแดด เพราะรังสียูวีที่พบได้ในแสงแดดจะทำร้ายผิวปาก ทำให้ปากคล้ำ ขาดความชุ่มชื้น แล้วส่งผลให้ปากแห้งแตกได้ในที่สุด
• อาการแพ้ลิปสติก จะทำให้ปากขาดความชุ่มชื่น แตกแห้ง และเป็นขุยได้ง่าย
• ประสบอุบัติเหตุ หรือศัลยกรรมบริเวณศีรษะ และคอ จนทำให้เส้นประสาทเกิดความเสียหาย ส่งผลให้เกิดอาการปากแห้งได้ 
• การทำเคมีบำบัด สำหรับผู้ที่รักษาโรคมะเร็งด้วยเคมีบำบัด อาจเกิดกระทบกับการผลิตน้ำลาย ทำให้เกิดเกิดอาการปากแห้งได้ง่าย โดยจะเกิดขึ้นระหว่างรักษาเท่านั้น แต่ในบางกรณีอย่างผู้ที่ได้รับการการฉายแสงบริเวณศีรษะและคอ ก็ทำให้ต่อมน้ำลายเกิดความเสียหายได้ ซึ่งจะเกิดเพียงไม่นาน ขึ้นอยู่กับปริมาณรังสีที่ได้รับ และบริเวณที่ทำการรักษาด้วย

เช็กสัญญาณ อาการแบบไหนแปลว่าริมฝีปากแห้งแล้ว

หากใครที่กำลังสงสัยอยู่ว่าตัวเองนั้นมีอาการปากแห้งหรือเปล่าให้ลองสังเกตอาการเหล่านี้ 

• ปากแห้ง และรู้สึกเหนียวๆ คอ
• มีอาการคอแห้ง และหิวน้ำบ่อยๆ
• เจ็บภายในปาก หรือเจ็บบริเวณมุมปาก โดยจะมีผิวแตกที่มุมปาก
• มีกลิ่นปากที่ไม่พึงประสงค์
• แสบคอ เจ็บคอ จมูกแห้ง มีปัญหาในการเคี้ยว และการกลืนอาหาร
• มีอาการลิ้นแห้งร่วมกับปากแห้ง รู้สึกว่าลิ้นหยาบหรือแดงด้วย
• มีปัญหาในการพูด หรือการรับรู้รสชาติ

หากสังเกตตัวเองแล้วพบว่ามีอาการเหล่านี้ ให้รีบพบทันตแพทย์ เพื่อทำการปรึกษาเพื่อหาแนวการรักษาโดยเร็ว เพราะหากปล่อยไว้อาจส่งผลต่อสุขภาพช่องปากในระยะยาวได้ เมื่อเราไปพบทันตแพทย์เพื่อเช็กอาการปากแห้งสำหรับในการรักษาแล้ว ทันตแพทย์จะทำการตรวจเลือด และตรวจต่อมน้ำลายผ่านภาพถ่าย และในกรณีที่ปากแห้งจากกลุ่มอาการโจเกรน (Sjogren’s Syndrome) จะทำการตรวจเซลล์จากต่อมน้ำลายเพิ่มเติม

วิธีแก้อาการปากแห้งแบบง่ายๆ กู้ริมฝีปากให้กลับมาชุ่มชื้น

เมื่อเราได้ทราบสาเหตุของอาการปากแห้งกันแล้ว สิ่งที่ต้องทราบต่อมา เพื่อกู้ริมฝีปากให้กลับมาดูดีเหมือนเดิม นั่นก็คือวิธีการรักษา หรือวิธีแก้ไข โดยในแต่ละวิธีนั้นขึ้นอยู่กับระดับของอาการปากแห้งที่เกิดขึ้น รวมถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการปากแห้งด้วย เพื่อที่จะได้แก้ไขได้ถูกต้อง ไม่เกิดอาการปากแห้งซ้ำสอง ซึ่งจะมีอะไรบ้างไปดูกัน

• เลือกลูกอมหรือหมากฝรั่งที่ไม่มีน้ำตาล จะช่วยกระตุ้นต่อมน้ำลายให้ผลิตน้ำลายออกมาได้มากขึ้น จะทำให้ปากไม่แห้ง
• ดื่มน้ำเยอะๆ การดื่มน้ำเป็นหนึ่งในวิธีที่ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นได้เป็นอย่างดี ที่สำคัญควรเลือกเครื่องดื่มที่ไม่มีน้ำตาล การดื่มน้ำนั้นนอกจากจะช่วยไม่ทำให้ปากแห้ง แต่ยังช่วยรักษาระดับความชุ่มชื้นของผิวอีกด้วย ซึ่งปริมาณในการดื่มน้ำต่อวัน ควรอยู่ที่อย่างน้อย 8-10 แก้ว นอกจากนี้การอมน้ำแข็งก็สามารถช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นภายในช่องปากได้ เพราะน้ำแข็งก็ค่อยๆ ละลายอย่างช้า
• ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ จะช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นภายในปาก แต่ต้องคอยสังเกตดูว่าเรามีอาการแพ้ฟลูออไรด์หรือเปล่า เพราะไม่อย่างนั้นจะยิ่งทำให้ปากแห้งมากขึ้น
• เพิ่มความชื้นในห้องนอนให้เหมาะสม ด้วยการใช้เครื่องทำไอน้ำ หรือเครื่องทำความชื้นขณะนอนหลับ เพื่อไม่ให้ผิวแห้ง ขาดความชุ่มชื้น
• กินอาหารที่มีส่วนผสมของวิตามินบี หลายคนคงอาจสงสัยกันเข้ามาว่า ปากแตกขาดวิตามินอะไร? ซึ่งนั่นก็คือวิตามินบี ได้แก่อาหารจำพวกธัญพืชไม่ขัดขาว เช่น ข้าวกล้อง หรือพวกผักใบเขียว เช่น ผักโขม บรอกโคลี คะน้า และรวมไปถึงถั่วเปลือกแข็งต่างๆ เช่น เมล็ดอัลมอนด์ ถั่วลิสง และมะม่วงหิมพานต์
• ปรับหรือเปลี่ยนยา ยาที่ใช้อยู่บางชนิดอาจส่งผลกระทบทำให้ริมฝีปากแห้งได้ ซึ่งควรปรับหรือเปลี่ยนยา เพื่อไม่ให้เกิดภาวะปากแห้ง แต่ควรปรึกษาแพทย์ที่ทำการรักษาก่อนเสมอ ไม่ควรปรับหรือเปลี่ยนยาด้วยตัวเอง 
• หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด เช่น เผ็ดจัด เค็มจัด เพราะอาจทำให้เกิดการระคายเคืองในปากจะยิ่งทำให้ปากแห้งได้
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และงดสูบบุหรี่ เพราะมีส่วนผสมที่ยิ่งทำให้ปากแห้ง แถมจะทำให้เจ็บคออีกด้วย
• ใช้น้ำลายเทียม การใช้น้ำลายเทียมช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นในช่องปากได้ แต่ต้องทำตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด
• เปลี่ยนพฤติกรรมการหายใจ หากปกติแล้วมีพฤติกรรมชอบหายใจทางปาก อาจจะด้วยปัญหาด้านสุขภาพ เช่น มีน้ำหนักตัวที่มาก หรือมีอาการเหนื่อยหอบง่าย เป็นต้น ให้ค่อยๆ ปรับการหายใจทางจมูกให้มากกว่าการหายใจทางปาก
• พยายามอย่าเลียปาก เมื่อรู้ตัวให้หยุด เพราะน้ำลายนั้นจะดูดเอาความชุ่มชื้นออกจากปากไป ปากจะแห้ง และดำคล้ำได้ง่าย
• ใช้ลิปมัน เป็นต้วช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น และบำรุงริมฝีปาก 
• ใช้สมุนไพร ที่ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้ริมฝีปาก เช่น น้ำมันมะกอกทาบางๆ ที่ริมฝีปาก หรือใช้น้ำผึ้งทาริมฝีปากจะช่วยลดอาการปากแตก ปากแห้งได้ นอกจากนี้ยังมีใบของต้นเกล้า และน้ำตะไคร้หอมที่ช่วยแก้ริมฝีปากแห้งแตกอีกด้วย
• พบทันตแพทย์เป็นประจำ เพื่อรับการตรวจสุขภาพช่องปากอยู่เสมอ โดยควรพบทันตแพทย์ทุกๆ 6 เดือน หรือปีละ 2 ครั้ง

Q & A คำถามที่พบได้บ่อยเกี่ยวกับริมฝีปากแห้ง

มาไขข้อข้องใจเกี่ยวกับอาการริมฝีปากแห้ง ที่ส่วนใหญ่สงสัยกันมากมาย

สรุป

ปัญหาริมฝีปากแห้งนั้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการดื่มน้ำ สภาพอากาศ รวมถึงพฤติกรรมการใช้ชีวิตของตัวเราเอง ดังนั้น ถ้าหากมีอาการปากแห้ง จึงควรรีบแก้ไขอย่างทันท่วงที ไม่ว่าจะเป็นการทาลิปบาล์ม เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น หรือการดื่มน้ำให้เยอะขึ้น รวมถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหา หรืออาการอื่นๆ ตามมาได้ในภายหลัง